In weer en wind worden de dagverse kwaliteitsgroenten en –fruit van de REO Veiling door een 1.000-tal actieve leden-producenten met vakkennis en een sterke betrokkenheid marktklaar gemaakt. Elk hebben ze hun eigen verhaal dat ze graag met je delen. Deze maand gaan we naar Oostnieuwkerke bij aardbeitelers Filip Demaegdt en Leen Demeulenaere.
- Ook nu wordt het een rustige rit, inderdaad corona is nog steeds in het land en we blijven met z'n allen in ons kot. Essentiële verplaatsingen zijn wel toegestaan en daar hoort natuurlijk het kopen van verse groenten en fruit bij, liefst van eigen bodem. Leen schuift het grote hek open en als we naar de serres lopen, valt me twee robuuste insectenhotels aan de rand van het gazon op.
Leen lacht: "Insecten zijn een must voor mooie en lekkere aardbeien, zonder de naarstige hommels in de serres hadden we niet zo'n prachtvruchten."
- Aardbeien zijn mijn voorjaarsfavorieten en de zon helpt een handje om de heerlijke vruchtjes, bengelend aan hun lange steeltjes extra in de schijnwerpers te zetten. Gelukkig heeft Filip een opvallend T-Shirt aan zodat de fotograaf hem snel kan vinden tussen de rode kleurexplosie. Leen en ik blijven op gepaste afstand van elkaar elk aan een kant van de brede gang staan.
Leen: "We komen beiden uit een landbouwersfamilie. Bij Filip thuis hield men vleeskoeien, bij mij thuis melkkoeien en varkens. Filip leerde de aardbeienteelt kennen toen hij bij Inagro in Beitem werkte en zag wel iets in de teelt. Toen we trouwden in 1998 hebben we het bedrijf hier overgenomen van mensen die geen opvolging hadden. We teelden sla, boontjes, bloemkool, prei, selder en aardbeien. We zijn heel voorzichtig gestart met aardbeien in vollegrond onder plastic tunnels, kleine koepeltjes en in openlucht. Telen in openlucht werd al snel verlaten wegens het te grote risico op regen- en/of windschade. In 2009 werd gestart met het telen van aardbeien op stellingen (onder grote tunnels). Door de aanhoudende zwakke prijsvorming in de slateelt, beslisten we in 2016 volledig over te gaan op aardbeien. Hiervoor werd de serre aangepast zodat we nu rechtstaand kunnen plukken en zo onze knieën kunnen sparen. We hebben het ons nog geen enkel moment beklaagd."
- Zachtjes openen de hoogste serreramen zich.
Leen: "Dit wordt computergestuurd net zoals het dichtschuiven van het schermdoek 's avonds (in de winter) om energie te besparen. Aardbeien hebben wel minder warmte nodig dan tomaten of komkommers en echt benevelen hoeft evenmin. Alle water en voeding gaat via een druppelsysteem rechtstreeks in de plantenbakken. (kijkt rond zich) Met onze 8.000 m² serre zijn we een kleintje. We hebben ook nog aardbeien op stelling onder plastiek tunnels voor in de zomer. Er staat gras onder gezaaid, dit zorgt voor een iets frisser en vochtiger klimaat. Deze aardbeien zijn net iets steviger omdat het ’s nachts beter afkoelt onder plastiek dan onder glas.
- Ik blijf rondom me kijken, gefascineerd door de helderheid van de rijen en de vele witte, roze en rode vruchtjes die als een vrolijke kleurwaterval naar beneden hangen. Mooi én handig want letterlijk voor het grijpen. Leen moedigt me aan te plukken én te proeven. Hemels!
Leen lacht: "Weet je, we eten eigenlijk enkel aardbeien tijdens het plukken. Zo rond 10u 's morgens kan ik er niet meer aan weerstaan, maar... het is niet enkel snoepen, het is ook kwaliteitscontrole!"
- Filip en de fotograaf zijn erbij gekomen, ook de nodige afstand in acht nemend. Het is een vreemde tijd en dat in volle seizoen.
Filip: "Normaal hebben we hier nu vijf Poolse seizoenarbeiders, maar twee zijn niet gekomen dit jaar."
Leen: "We hebben ons aangemeld voor mensen van hier die technisch werkloos zijn en steken ondertussen zelf een tandje bij."
Filip: "We zijn nu vier weken aan het plukken van de vroegste soort, de Clery-variëteit, iets later gevolgd door Sonata om tenslotte de rest van het seizoen Elsanta te plukken, de meest gangbare soort. De Clery- en Sonata-aardbeien worden geplant rond 20 december en begin januari. Plantjes die we zelf opkweken vanaf juli op ons trayveld. Begin november worden die planten in bakken gestoken en daarna worden deze bakken in de frigo op -1°C gestoken waardoor de plantjes in een soort van winterslaap gaan. Als we ze in december uithalen denken ze: oké, winterslaap over, ik mag beginnen groeien. (lachend) Omdat het een vroege soort is kunnen we eind maart beginnen plukken, we bedriegen ze als het ware een beetje."
Leen: "Uitplanten doen we per zes in bakken met teeltaarde. De bakken vullen met aarde kan machinaal, de plantjes erin steken is handwerk. De bakken worden dan op de goten geplaatst en de waterdruppelaars worden in de bakken gestoken. Na een aantal weken start de bloei en worden er hommels in de serre geplaatst. Later halen we de bloemtakken uit, zodat alle bloempjes langs één kant van een gespannen touwtje hangen waardoor de aardbei naast de bak zakt en we tijdens het plukken niet meer hoeven te zoeken naar de vrucht."
- Alsof ze niet vergeten willen worden komen enkele hommels van bloempje naar bloempje hoppen.
Filip: "We plaatsen hommels van zodra de bloei start zodat we zeker zijn van een goede bestuiving. Waarom hommels? Het zijn actievere beestjes dan bijen, zeker als het wisselvallig of donker weer is. Een hommel is ook groter dan een bij en doet dan ook het werk van meerdere bijen.
- Terwijl er binnen nog volop geplukt wordt tot half mei, worden buiten al nieuwe planten opgekweekt. Deels om van te plukken, maar vooral om in juli stekken te snijden, die we dan opplanten op het trayveld. Dit worden dan onze planten voor het volgend teeltseizoen. Op de vroege soorten rust nog een patent waardoor stekken moeten worden aangekocht, van Elsanta kunnen de telers zelf stekken. Zijn er nog nieuwe rassen?
Filip: "En of! Er wordt volop gekruist in de hoop er goeie bij te hebben, dat wil zeggen: makkelijk groeiend, weinig verwarming nodig, mooie, lekkere aardbeien en... een correcte opbrengst. Ik ben momenteel het nieuwe ras Sonsation aan het testen. Interessant én spannend.
- De pluk is nog pril, ik weet het, maar hoe lang zijn er nu aardbeien? En wanneer is een aardbei plukrijp?
Leen: "Begin juli stopt het plukken in de serre, maar dan zijn we ondertussen al van eind mei aan het plukken in onze stellingen. Vanaf half september plukken we opnieuw in de serre tot ongeveer half december, Kerstmis ten laatste. Maar deze laatste plukken stellen niet veel meer voor. Dan is er te weinig zonlicht om aardbeien nog mooi rood te laten kleuren, Ondertussen zijn er wel al enkele telers in België, die met speciale lampen in de winter kunnen verder telen, Zodoende zijn er dus eigenlijk altijd Belgische aardbeien.
Wij zijn blij dat we tegen Kerstmis geen aardbeien meer hebben, (lachend) want dan zijn we het wel ook wat moe. Net als de consumenten. Aardbeien zijn typische lente- en zomervruchten!"
Filip: "We plukken van zodra ze mooi rood zijn van kleur, aan het kroontje kun je ook zien of ze lekker zullen zijn. Dat is ervaring, maar de aardbei zegt het zelf wanneer ze goed is en (brede lach) natuurlijk proeven hé!"
Leen: "Hoe we plukken? Gewoon met de hand: de aardbei vastpakken beetje draaien en zachtjes in je hand laten vallen. Je mag er geen steeltje meer aanhebben enkel het kroontje anders prikken de steeltjes in de aardbeien en beschadigen die. En... je moet het snel doen, hoe rapper je trekt, hoe mooier de vrucht blijft. De mooiste gaan meteen in bakjes met het Tomabel-label, de mindere in een aparte bak voor confituur. Ik maak zelf confituur om te verkopen in ons hoevewinkeltje en op lokaalmarkt Roeselare samen met natuurlijk verse aardbeien. Ondertussen is het een beetje een uit de hand gelopen hobby geworden en maak ik ook siroop en coulis en combineer aardbeien met andere vruchten voor mijn confituren."
- Jullie werken voor het kwaliteitslabel Tomabel.
Filip: "Een bewuste keuze want zo weet de consument dat onze aardbeien echt dé top zijn binnen het aanbod. Het geeft ons extra voldoening en een bevestiging dat we goed bezig zijn. De Tomabel-aardbeien worden op de REO Veiling aangevoerd en op de veilingklok verkocht. Een deel ervan wordt thuis in de hoevewinkel en onze automaat rechtstreeks aan de consument aangeboden.
- Natuurlijk nemen we aardbeien mee, maar hoe bewaar je ze nu best?
Leen: "Niet bewaren... opeten! (grapje) In de frigo en een half uurtje voor je ze wil eten uithalen want hoe kouder hoe minder smaak, of gewoon in de koude berging zetten."
Redactie: Tine Bral
Fotografie: Marc-Pieter Devos